Robert De Niro to jeden z najbardziej rozpoznawalnych aktorów w historii kina, a jego nazwisko na zawsze kojarzy się z postaciami gangsterów. W swojej karierze zagrał wiele pamiętnych ról, wcielając się w bohaterów związanych z przestępczością, mafią i życiem na marginesie prawa. Jego wyjątkowy talent oraz zdolność do wnikliwej analizy psychologii postaci uczyniły go ikoną nie tylko gatunku filmów gangsterskich, ale także całej kinematografii. W poniższym artykule przyjrzymy się najważniejszym filmom gangsterskim z udziałem De Niro, które stały się kamieniami milowymi w historii kina.

„Ojciec chrzestny II” (1974)

Jednym z pierwszych wielkich sukcesów De Niro była rola w filmie „Ojciec chrzestny II” w reżyserii Francisa Forda Coppoli. Młody aktor wcielił się w postać Vito Corleone, ojca chrzestnego nowojorskiej mafii, którego w pierwszej części sagi zagrał Marlon Brando. Film stanowi prequel do „Ojca chrzestnego” i opowiada o młodości Corleone, jego emigracji z Sycylii do Nowego Jorku oraz stopniowym wspinaniu się po szczeblach mafijnej kariery. De Niro zagrał tę rolę z niesamowitą precyzją, oddając nie tylko siłę i determinację młodego mafiosa, ale także jego emocje i wewnętrzne rozterki. Za tę rolę otrzymał Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego, co otworzyło mu drogę do dalszych wybitnych kreacji.

„Chłopcy z ferajny” (1990)

Kolejnym kamieniem milowym w karierze De Niro był film „Chłopcy z ferajny” (oryg. Goodfellas) w reżyserii Martina Scorsese. De Niro zagrał Jimmy’ego Conwaya, charyzmatycznego i brutalnego gangstera, który wspina się na szczyt w światku przestępczym. Film opowiada o losach Henry’ego Hilla (Ray Liotta), który dorasta wśród nowojorskiej mafii, marząc o zostaniu jednym z jej członków. Postać De Niro jest kluczowa dla fabuły, gdyż to właśnie Jimmy wciąga Henry’ego w świat przestępczości, oferując mu nie tylko bogactwo i władzę, ale także lojalność i fałszywe poczucie przynależności. Kreacja De Niro w „Chłopcach z ferajny” była uznawana za jedną z jego najlepszych ról, a sam film zyskał miano kultowego.

„Kasyno” (1995)

„Kasyno” to kolejna współpraca De Niro z Martinem Scorsese, która stała się kolejnym krokiem w umacnianiu jego pozycji jako jednego z najlepszych aktorów w filmach gangsterskich. De Niro wcielił się w postać Sama „Ace” Rothsteina, menedżera kasyna w Las Vegas, który na polecenie mafii zarządza jednym z największych i najbardziej dochodowych kasyn w mieście. Rothstein to postać złożona – z jednej strony jest zimnym i pragmatycznym biznesmenem, a z drugiej człowiekiem, który ulega namiętnościom i słabościom, co prowadzi go do katastrofy. De Niro po raz kolejny udowodnił, że potrafi wniknąć w psychikę postaci, oddając wszystkie jej niuanse i emocje. „Kasyno” to nie tylko film o mafii, ale również o ludzkiej naturze, ambicji, zdradzie i upadku.

„Nietykalni” (1987)

Jednym z bardziej ikonicznych występów De Niro w roli gangstera była jego kreacja Ala Capone w filmie „Nietykalni” w reżyserii Briana De Palmy. Chociaż De Niro pojawia się w filmie stosunkowo rzadko, każda scena z jego udziałem zapada w pamięć. Capone w interpretacji De Niro to postać wielowymiarowa – z jednej strony brutalny, bezwzględny przywódca mafii, z drugiej człowiek o dużej charyzmie i pewnym rodzaju „wielkości”. Scena, w której Capone w gniewie rozbija kijem baseballowym głowę jednego ze swoich ludzi, stała się jednym z najbardziej pamiętnych momentów w historii kina gangsterskiego.

„The Family” (polski tytuł: „Porachunki”) (2013)

Akcja filmu koncentruje się na rodzinie Manzoni, która zostaje objęta programem ochrony świadków po tym, jak ojciec rodziny, Giovanni Manzoni (grany przez Roberta De Niro), mafijny boss, postanawia zdradzić swoich współpracowników. Rodzina ukrywa się w małym miasteczku we Francji pod nazwiskiem Blake. Giovanni, jego żona Maggie (Michelle Pfeiffer) oraz dzieci, Belle (Dianna Agron) i Warren (John D’Leo), starają się przystosować do nowego życia w spokojnym, francuskim miasteczku. Mimo prób zachowania normalności, przeszłość i mafijne nawyki nie pozwalają im na to.

„The Family” to połączenie elementów kina gangsterskiego z komedią, co tworzy mieszankę humoru i brutalności. Reżyser Luc Besson, znany z dynamicznego stylu i mocnych postaci, umiejętnie łączy wątki gangsterskie z codziennymi problemami rodziny, co daje efekt zabawny, ale jednocześnie pełen napięcia. Humor w filmie wynika z kontrastu między próbami normalnego życia a ich przestępczymi nawykami, które wychodzą na jaw w najbardziej niespodziewanych momentach.

„Depresja gangstera” (1999)

Głównym bohaterem filmu jest Paul Vitti (Robert De Niro), potężny boss mafii, który nagle zaczyna doświadczać ataków paniki i objawów depresji. Przerażony utratą kontroli nad sobą, postanawia szukać pomocy u psychiatry. Wybór pada na Bena Sobela (Billy Crystal), neurotycznego psychoterapeutę, który przypadkiem wplątuje się w życie gangstera.

„Depresja gangstera” to przede wszystkim komedia, ale z wyraźnymi elementami parodii gatunku filmów gangsterskich. Humor filmu opiera się na kontrastach – z jednej strony mamy twardego i bezwzględnego gangstera, który zmaga się z własnymi słabościami, a z drugiej strony neurotycznego psychiatrę, który próbuje zachować zdrowy rozsądek w chaotycznym świecie mafii. Film zabawnie ukazuje, jak psychoterapia – zazwyczaj kojarzona z osobami szukającymi zrozumienia i wsparcia – zderza się z brutalną rzeczywistością przestępczego podziemia.

„Nawrót depresji gangstera” (2002)

Film rozpoczyna się, gdy Paul Vitti, były boss mafii, który obecnie odbywa karę więzienia, zaczyna dziwnie się zachowywać. Udaje katatonię, śpiewając piosenki z musicali i zachowując się, jakby stracił kontakt z rzeczywistością. Władze więzienne podejrzewają, że Vitti symuluje, aby wydostać się z więzienia, i decydują się go wypuścić pod opiekę jego dawnego psychiatry, dr. Bena Sobela.

Podobnie jak pierwszy film, „Nawrót depresji gangstera” jest komedią, która bawi się stereotypami związanymi z filmami gangsterskimi. Humor wynika głównie z kontrastu pomiędzy surowym, brutalnym światem mafii a delikatną naturą psychoterapii oraz normalnym życiem rodzinnym. Film pełen jest zabawnych sytuacji, w których Vitti próbuje przystosować się do życia poza przestępczością, a Sobel desperacko próbuje nie dać się wciągnąć w mafijne porachunki.

„Prawo Bronxu” (1993)

Dramat kryminalny z 1993 roku, który stanowi debiut reżyserski Roberta De Niro. Film jest oparty na autobiograficznej sztuce Chazza Palminteriego, który również napisał scenariusz i zagrał jedną z głównych ról.

Film opowiada historię Calogera „C” Anello, młodego chłopaka dorastającego w Bronxie w latach 60. Jego ojciec, Lorenzo Anello (Robert De Niro), jest uczciwym i ciężko pracującym kierowcą autobusu, który stara się wychować syna w duchu zasad moralnych i trzymania się z dala od świata przestępczego.

„Prawo Bronxu” to nie tylko film o dorastaniu, ale także opowieść o wyborach moralnych, lojalności, wpływie środowiska na jednostkę i ojcowskiej miłości. Z jednej strony film ukazuje przyciągający świat gangsterski, który fascynuje młodego Calogera, a z drugiej strony przypomina o wartości rodziny, uczciwości i konsekwencji życiowych wyborów.

„Irlandczyk” (2019)

Na zakończenie nie sposób nie wspomnieć o „Irlandczyku”, czyli filmie, który po raz kolejny połączył De Niro z Martinem Scorsese. To epicka opowieść o losach Franka Sheerana (De Niro), płatnego zabójcy, który przez lata pracował dla mafii, a także miał bliskie relacje z przywódcą związku zawodowego Jimmy’ego Hoffą (Al Pacino). „Irlandczyk” to historia lojalności, zdrady i refleksji nad życiem u jego schyłku. W filmie zastosowano technologię cyfrowego odmładzania aktorów, co pozwoliło De Niro zagrać swojego bohatera na różnych etapach życia. „Irlandczyk” to nie tylko powrót do gatunku gangsterskiego, ale także swoista medytacja nad przemijaniem i konsekwencjami wyborów.

Wpływ De Niro na gatunek filmów gangsterskich

Robert De Niro, dzięki swoim rolom, stał się nie tylko ikoną filmów gangsterskich, ale także symbolem pewnej epoki w kinie. Jego kreacje nie ograniczały się jedynie do ukazania brutalności i siły mafijnych bohaterów, ale również wnikały głęboko w ich psychikę, ukazując motywacje, emocje i dylematy. Filmy z jego udziałem, takie jak „Ojciec chrzestny II”, „Chłopcy z ferajny” czy „Kasyno”, stały się klasykami, a jego postaci na stałe zapisały się w historii kinematografii.

De Niro potrafił nadać swoim postaciom wiarygodność, łącząc brutalność z człowieczeństwem. To sprawia, że nawet po latach jego kreacje w filmach gangsterskich są wciąż aktualne i fascynujące. Jego współpraca z takimi reżyserami jak Scorsese czy Coppola stworzyła niezapomniane dzieła, które do dziś inspirują kolejne pokolenia twórców filmowych.